Ofisi ya Rais, Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa (Ofisi ya Rais - TAMISEMI) inasimamia utekelezaji wa Sera mbalimbali za Kisekta na Sheria ya Tawala za Mikoa Sura 97, Sheria ya Serikali za Mitaa Mamlaka za Wilaya, Sura 287, Sheria ya Serikali za Mitaa Mamlaka za Miji Sura 288 na Sheria ya Tume ya Utumishi wa Walimu Sura 448. Ofisi ya Rais-TAMISEMI inatekeleza majukumu yake kwa mujibu wa Hati ya Rais ya Mgawanyo wa Majukumu (Presidentrial Instrument) Namba. 144 ya tarehe 22 Aprili, 2016. Kimuundo Ofisi ya Rais-TAMISEMI ina Idara Tisa (9), Vitengo nane (8) na Taasisi Saba (7). Aidha, Ofisi ya Rais TAMISEMI inasimamia utekelezaji wa majukumu katika Mikoa 26, Wilaya 139, Halmashauri 184 ambazo kati yake Halmashauri za Majiji ni 6, Halmashauri za Manispaa 20, Halmashauri za Miji 21 na Halmashauri za Wilaya 137, Mamlaka za Miji Midogo 71, Tarafa 570, Kata 3,956, Mitaa 4,263, Vijiji 12,318 na Vitongoji 64,384 hii ni mpaka 2020.
Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania pia alitoa Notisi ya Mgawanyo wa Kazi za Wizara (Instrument) kupitia Gazeti la Serikali Na. 384 & 385 ya tarehe 7 Mei 2021 na marekebisho yake kupitia GN. Nambari 534 ya tarehe 2 Julai 2021. Katika Hati hiyo, Rais alianzisha Ofisi ya Rais - Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa (TAMISEMI) ambayo ina jukumu la kutunga na kusimamia utekelezaji wa Sera za Ugatuaji wa Madaraka kwa Umma (D - by - D). Tawala za Mikoa na Tawala za Serikali za Mitaa na Maendeleo ya Miji na Vijiji. Wizara ina jukumu la kusimamia Tawala za Mikoa; Tawala za Serikali za Mitaa; Uratibu wa Huduma za jamii Vijijini na Mijini kama vile Usafiri, Afya, Maji na Usafi wa Mazingira; Tume ya Utumishi wa Walimu; Utambuzi na Maendeleo ya Wajasiriamali na Wafanyabiashara Wadogo; Utambuzi na Maendeleo ya Vipaji; Tawala za ElimuMsingi na Sekondari; Uboreshaji wa utendaji na maendeleo ya rasilimali watu; na Idara za Serikali, Mashirika ya Umma, Wakala, Programu na Miradi iliyo chini ya Ofisi hii. Aidha, majukumu ya Ofisi hii pia yanatokana na yafuatayo:-
Majukumu na kazi za Ofisi ya Rais Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa zinatokana na majukumu yake. Zifuatazo ni kazi na majukumu ya Ofisi ya Rais TAMISEMI:-
Majukumu ya Mamlaka za Serikali za Mitaa ni pamoja na kupanga, kupima, kugawa, kumilikisha na kusimamia uendelezaji wa makazi katika maeneo ya utawala. Utaratibu huu unahitaji ufanisi katika usimamizi na udhibiti wa uendelezaji wa makazi na matumizi mengine. Utaratibu uliopo ni wa kutoa vibali vya kuendeleza maeneo yote yaliyopimwa na Mamlaka za Serikali za Mitaa baada ya kuzingatia masuala muhimu ya uendelezaji kama vile umiliki, matumizi ya Ardhi, upimaji na masharti mengine ya uendelezaji.
Hata hivyo, kutokana na kasi kubwa ya ongezeko la watu na mahitaji makubwa ya makazi, Mamlaka za Serikali za Mitaa zimeshindwa kukidhi matakwa ya kupima maeneo ya kutosha ambayo wananchi wanaweza kuendeleza makazi yao kwa mujibu wa Sheria, Kanuni na Taratibu zilizopo. Hali hii imefanya majengo mengi kujengwa bila vibali vya ujenzi na mengine kuendelezwa kwenye maeneo yasiyopimwa hivyo kuleta changamoto ya uundaji wa anwani za makazi. Itazingatiwa kuwa utaratibu wa anwani za makazi ulikuwepo siku za nyuma hususani miongo miwili baada ya uhuru na kufifia baadae kutokana na mabadiliko mbalimbali ya kiutawala na kisiasa.
Kutokuwepo kwa majina ya barabara, njia na nambari za nyumba ikichangiwa na ukuaji wa maeneo ya mijini, inaleta tatizo kwa sababu huduma nyingi za miji zinaathiriwa zikiwa ni pamoja na huduma za kijamii, kiuchumi na miundombinu. Ili kuondokana na matatizo yaliyoelezwa hapo juu, Wizara zenye dhamana na Mamlaka za Serikali za Mitaa kwa pande zote za Muungano, zilipewa jukumu la kutoa Mwongozo kwa Mamlaka za Serikali za Mitaa nchini ili ziweze kutoa anwani za makazi kwa wananchi wote.Mwongozo wa Anwani za Makazi
Ongezeko la kasi ya ujenzi ni moja ya sababu za Mamlaka za Serikali za Mitaa kuwa na uwezo mdogo wa kupanga, kusimamia na kudhibiti uendelezaji na hivyo kufanya usimamizi wa ukaguzi wa ujenzi wa majengo uwe dhaifu na majengo kuwa na viwango hafifu na kukosa usalama. Ukaguzi wa ujenzi wa majengo haufanyiki inavyotakiwa hivyo, kuathiri ubora wa majengo.
Waendelezaji wengi hawatumii ipasavyo ushauri wa kitaalamu na baadhi ya Makampuni yasiyozingatia maadili ya kitaaluma huonyesha majina na ushiriki wao kwenye mabango yenye taarifa za Ujenzi. Wapo pia, wataalam wanao saini kwenye vitabu vya ukaguzi (Inspection books) bila ya kukagua jengo husika kama inavyotakiwa.
Mwendelezaji anao mchango mkubwa katika kufikia ubora wa jengo uliokusudiwa. Vile vile, ni wajibu wake kuzingatia maelekezo yote yaliyomo kwenye Kibali cha Ujenzi kilichotolewa. Iwapo atamwaajiri mtaalamu mshauri na mkandarasi mahiri na mwaminifu,itarahisisha kazi ya ukaguzi. Kumekuwepo na udhaifu kwenye usimamizi unaosababishwa na waendelezaji kuajiri wataalamu washauri wasio na sifa na baadhi yao kutotembelea maeneo ya Ujenzi kufanya ukaguzi.
Hivyo, Ofisi ya Rais –TAMISEMI iliandaa Mwongozo utakaotumika wakati wa kutoa Vibali vya Ujenzi na Usimamizi wa Ukaguzi wa Ujenzi wa Majengo kwenye Mamlaka za Serikali za Mitaa. Mwongozo huu umeandaliwa ili kuondoa changamoto zilizopo kwenye utaratibu wa utoaji wa Vibali vya Ujenzi na usimamizi wa Ujenzi wa majengo.
Kwa mujibu wa Vifungu 124 na 125 vya Kanuni za Sheria ya Serikali za Mitaa (Mamlaka za Miji) (Udhibiti Uendelezaji), Sura 288 (GN 242 ya mwaka 2008), Ujenzi wowote ndani ya Mamlaka za Upangaji ambazo ni Mamlaka za Miji Midogo, Halmashauri za Miji, Manispaa na Ma-jiji ni lazima upate kibali cha Ujenzi kutoka kwenye Mamlaka husika.
Kwa mujibu wa Kifungu cha 35 (i) cha Sheria ya Mipangomiji Na. 8 ya mwaka 2007, Mamlaka ya Upangaji inatakiwa kutoa kibali cha Ujenzi katika kipindi kisichozidi siku 60 kuanzia tarehe mwombaji alipowasilisha maombi yake. Aidha, ndani ya muda huo mamlaka inatakiwa kumjulisha mwombaji kuwa amekubaliwa au amekataliwa ombi lake na kutaja sababu zilizopelekea ombi lake kukataliwa.
Sheria ya Serikali za Mitaa (Mamlaka za Wilaya) Kifungu 122(4) imezipa majukumu Mamlaka za Wilaya ya kutoa au kubadilisha majina, namba za barabara, mitaa na nyumba kama ilivyobainishwa kwenye Mwongozo wa Anwani za Makazi na Postikodi wa Agosti 2016. Kufanya hivyo, kutadhibiti uendelezaji holela wa Vijiji na Miji Midogo inayochipukia.
Mwongozo huu ukifuatwa kikamilifu, kwa kigezo cha kiashiria cha utoaji wa Vibali vya Ujenzi, utaboresha mazingira ya kufanya biashara na uwekezaji kwenye Mamlaka za Serikali za Mitaa. Mamlaka hizo zinatakiwa kutoa Vibali vya Ujenzi ndani ya kipindi cha kati ya siku saba na mwezi mmoja. Pia, mwongozo utaboresha usimamizi wa ukaguzi wa Ujenzi wa majengo.Mwongozo wa Utoaji Vibali vya Ujenzi
NA. |
TAASISI |
AINA YA TAASISI |
1. |
Tume ya Utumishi wa Walimu (TSC) |
Idara Inayojitegemea |
2. |
Wakala wa Barabara za Vijijini na Mijini (TARURA) |
Wakala wa Utendaji
|
3. |
Wakala wa Mabasi Yaendayo Haraka (DART) |
Wakala wa Utendaji |
4. |
Shirika la Elimu Kibaha (KEC) |
Taasisi ya Umma |
5. |
Chuo cha Serikali za Mitaa (LGTI) |
Taasisi ya Umma |
6. |
Shirika la Masoko Kariakoo (KMC) |
Shirika la Umma |
7. |
Bodi ya Mikopo ya Serikali za Mitaa (LGLB) |
Taasisi ya Umma |